Εν αναμονή του νέου έτους...

μετέρχομαί σε σύμβολον ποιεόμενος

              Αρχίλοχος, 218 W

Kalantum latinum felix et melodicum

Νικηφόρος Λύτρας, Κάλαντα (1872)

Αdeste fideles laeti triumphantes,
venite, venite in Bethlehem.
Natum videte,
regem angelorum.
Venite adoremus (ter)
Dominum.

En grege relicto, humiles ad cunas,
vocati pastores adproperant.
Et nos ovanti gradu festinemus,
venite adoremus (ter)
Dominum!

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, Η Προσκύνηση των Ποιμένων (1603-1607)

Deum de Deo, lumen de lumine
gestant puellae viscera.
Deum verum, genitum non factum.
Venite adoremus (ter)
Dominum!

Cantet nunc 'Io', chorus angelorum,
cantet nunc aula caelestium,
Gloria! Soli Deo Gloria!
Venite adoremus (ter)
Dominum.

Ergo qui natus die hodierna.
Jesu, tibi sit gloria,
Patris aeterni Verbum caro factum.
Venite adoremus (ter)
Dominum.

Τα κάλαντα στα Λατινικά μου τα έστειλε η κόρη μου, στην οποία τα έστειλε -όπως και σε όλους τους φοιτητές του στη Φιλολογία Αθήνας- ο καθηγητής της κ. Μιχαλόπουλος. Καλοσύνη του! Εγώ φυσικά άδραξα την ευκαιρία να τα αναρτήσω και... να σας ζητήσω να τα μεταφράσετε!  Ίσως βοηθήσει και η φωνή του Andrea Bocelli...

Quis vult conari?

Κι όμως! Σε πείσμα όσων πίστεψαν ότι δε θα ανταποκριθεί κανείς στην πρόκλησή μου -καλά κρατεί το επιχείρημα περί "νεκρής" γλώσσας ως άλλοθι για την έλλειψη προσπάθειας-, ο συνάδελφος epikouros  (Μιχάλης Σαρρής) τόλμησε μια καταπληκτική μετάφραση, την οποία δημοσίευσε στο αξιόλογο ιστολόγιό του http://klasiko-epikouros.blogspot.gr/ και εγώ, φυσικά, αναδημοσιεύω.

Εξάλλου, ad augusta per angusta!

Ελάτε/φτάστε πιστοί χαρούμενοι θριαμβολογώντας (πανηγυρίζοντας)

ελάτε, ελάτε στη Βηθλεέμ.

Δείτε τον γεννημένο,

τον βασιλιά των αγγέλων.

Ελάτε (εμπρός) να λατρέψουμε

τον Κύριο.

Ιδού, αφού άφησαν το κοπάδι, ταπεινοί στην καταγωγή,

ονομαστοί (που ονομάστηκαν) ποιμένες σπεύδουν.

Κι εμείς με χαρούμενο βήμα ας σπεύσουμε,

ελάτε (εμπρός) να λατρέψουμε

τον Κύριο.

Θεόν εκ Θεού, φως εκ φωτός

φέρει η κοιλία παρθένου (κοπέλας).

Θεόν αληθινό, γεννηθέντα ου ποιηθέντα.

Ελάτε (εμπρός) να λατρέψουμε

τον Κύριο.

Ας τραγουδάει τώρα "ω (επιφώνημα χαράς)", ο χορός των αγγέλων,

ας τραγουδάει τώρα η αυλή των ουρανίων,

Δόξα! Δόξα στον μόνο Θεό!

Ελάτε (εμπρός) να λατρέψουμε

τον Κύριο.

Λοιπόν, (που) γεννήθηκε(ς) τη σημερινή μέρα.

Ιησού, σ’ εσένα ας είναι η δόξα,

του αιώνιου Πατέρα ο Λόγος (που) έγινε σάρκα.

Ελάτε (εμπρός) να λατρέψουμε

τον Κύριο.

Άντον Τσέχωφ

 

"Tις προάλλες φώναξα στο γραφείο μου τη δεσποινίδα Ιουλία, τη δασκάλα των παιδιών.
Έπρεπε να της δώσω το μισθό της.
- Κάθισε να κάνουμε το λογαριασμό, της είπα.
Θα 'χεις ανάγκη από χρήματα και συ ντρέπεσαι να ανοίξεις το στόμα σου...
Λοιπόν...

Συμφωνήσαμε για τριάντα ρούβλια* το μήνα...
- Για σαράντα.
- Όχι, για τριάντα, το έχω σημειώσει. Εγώ πάντοτε τριάντα ρούβλια δίνω στις δασκάλες... Λοιπόν, έχεις δύο μήνες εδώ...
- Δύο μήνες και πέντε μέρες...
- Δύο μήνες ακριβώς... Το 'χω σημειώσει...
Λοιπόν, έχουμε εξήντα ρούβλια. Πρέπει να βγάλουμε εννιά Κυριακές... δε δουλεύετε τις Κυριακές.
Πηγαίνετε περίπατο μετα παιδιά. Έπειτα έχουμε τρεις γιορτές...
Η Ιουλία έγινε κατακόκκινη και άρχισε να τσαλακώνει νευρικά την άκρη του φουστανιού της, μα δεν είπε λέξη.
- Τρεις γιορτές... μας κάνουν δώδεκα ρούβλια το μήνα... Ο Κόλιας ήταν άρρωστος τέσσερις μέρες και δεν του έκανες μάθημα... Μονάχα με τη Βαρβάρα ασχολήθηκες... Τρεις μέρες είχες πονόδοντο και η γυναίκα μου σου είπε να αναπαυτείς μετά το φαγητό... Δώδεκα και εφτά δεκαεννιά. Αφαιρούμε, μας μένουν... Χμ! σαράντα ένα ρούβλια... Σωστά;

Το αριστερό μάτι της Ιουλίας έγινε
κατακκόκινο και νότισε. Άρχισε να τρέμει το σαγόνι της. Την έπιασε ένας νευρικός βήχας, έβαλε το μαντίλι στη μύτη της, μα δεν έβγαλε άχνα.
- Την παραμονή της πρωτοχρονιάς έσπασες ένα φλιτζάνι του τσαγιού με το πιατάκι του...
Βγάζουμε δύο ρούβλια... Το φλιτζάνι κάνει ακριβότερα γιατί είναι οικογενειακό κειμήλιο, μα δεν πειράζει... Τόσο το χειρότερο! Προχωρούμε! Μια μέρα δεν πρόσεξες τον Κόλια, ανέβηκε ο μικρός στο δέντρο και έσκισε το σακάκι του... Βγάζουμε άλλα δέκα ρούβλια... Άλλη μια μέρα που δεν πρόσεχες, έκλεψε μια καμαριέρα τα μποτάκια της Βαρβάρας. Πρέπει να 'χεις τα μάτια σου τέσσερα, γι' αυτό σε πληρώνουμε... Λοιπόν, βγάζουμε άλλα πέντε ρούβλια. Στις δέκα του Γενάρη σε δάνεισα δέκα ρούβλια...
- Όχι, δεν έγινε τέτοιο πράμα. μουρμούρισε η
Ιουλία.
- Το 'χω σημειώσει!
- Καλά...
- Βγάζουμε είκοσι επτά ρούβλια, μας μένουν δεκατέσσερα.
Τα μάτια της Ιουλίας γέμισαν δάκρυα. Κόμποι ιδρώτα γυάλιζαν πάνω στη μύτη της.
Κακόμοιρο κορίτσι!
- Μα εγώ μια φορά μονάχα δανείστηκα χρήματα.
Μονάχα τρία ρούβλια, από την κυρία, μουρμούρισε η Ιουλία και η φωνή της έτρεμε...
Αυτά είναι όλα όλα που δανείστηκα.
- Μπα; Και γω δεν τα είχα σημειώσει αυτά.
Λοιπόν, δεκατέσσερα έξω τρία, μας μένουν έντεκα. Πάρε τα χρήματά σου, αγαπητή μου!
Τρία... τρία, τρία... ένα και ένα... Πάρ' τα... Και της έδωσα έντεκα ρούβλια. Τα πήρε με
τρεμουλιαστά δάχτυλα και τα έβαλε στην τσέπη της.
- Ευχαριστώ, ψιθύρισε.
Πετάχτηκα ορθός και άρχισα να βηματίζω πέρα δώθε στο γραφείο. Με έπιασαν τα δαιμόνια μου.
- Και γιατί με ευχαριστείς;
- Για τα χρήματα.
- Μα, διάολε, εγώ σε έκλεψα, σε λήστεψα! Και μου λες κι ευχαριστώ;
- Οι άλλοι δε μου 'διναν τίποτα!...
- Δε σου 'διναν τίποτα. Φυσικά! Σου έκανα μια φάρσα για να σου γίνει σκληρό μάθημα. Πάρε τα ογδόντα σου ρούβλια! Τα είχα έτοιμα στο φάκελο! Μα γιατί δε φωνάζεις για το δίκιο
σου; Γιατί στέκεσαι έτσι σαν χαζή; Μπορείς
να ζήσεις σ' αυτό τον κόσμο αν δεν πατήσεις λίγο πόδι, αν δε δείξεις τα δόντια σου;
Γιατί είσαι άβουλη;
Μουρμούρισε μερικά ευχαριστώ και βγήκε. "

* Ά. Τσέχωφ, Διηγήματα

Ο ντιλεταντισμός

Ξεφυλλίζοντας στη σημερινή Καθημερινή τις "Τέχνες και τα Γράμματα", το μάτι μου πέφτει σε ένα άρθρο με τίτλο "Πώς η ποίηση από τέχνη έγινε χόμπι" που υπογράφει ο Κώστας Κουτσουρέλης (ποιητής, διαβάζω στην οικεία παραπομπή). Η στήλη προκρίνει με μεγαλύτερα γράμματα τη διαπίστωσή του "Ο ντιλεταντισμός διαπλάθει αναγνώστες, επηρεάζει εγκεφάλους, διαπαιδαγωγεί. Κάνει την ελαφρότητα ντεκόρ που κυριαρχεί."
"Ο ντιλεταντισμός"; Αρχίζω την ανάγνωση του άρθρου. Εξηγεί. "Ερασιτεχνική απασχόληση με την Τέχνη". Ανατρέχω στο λεξικό, το Βικιλεξικό αρχικά, μετά το ετυμολογικό του Μπαμπινιώτη. Ντιλετάντης "πρόσωπο που ασχολείται ερασιτεχνικά με κάτι" μαθαίνω, dilettante "ερασιτέχνης" στα ιταλικά, από το λατινικό  delectare.
Συνεχίζω την ανάγνωση. "Στη συγκινητική τους πλειονότητα, τα ποιήματα που βλέπουν σήμερα το φως είναι τόσο άτεχνα, τόσο του ποδαριού, προδίδουν τέτοια άγνοια για τα βασικά, που ενίοτε περνούν για φάρσα ή σαρδόνιο χιούμορ. Ωστόσο όχι, δεν έχουμε να κάνουμε εδώ με παρωδία. Τα έργα αυτά κυκολοφορούν από εκδότες ευυπόληπτους, προβάλλονται, επαινούνται." [...] Παρακάτω, "Ο ντιλετάντης είναι ασυμβίβαστος. Κατά κανόνα αγνοεί το έργο των συγχρόνων του, μάλιστα επαίρεται γι αυτό. Ακόμη και τους μέγιστους Νεκρούς τους αποφεύγει. Η λογοτεχνική του κατάρτιση είναι θεμελιωμένη ακλόνητα στα εφηβικά του ξεφυλλίσματα. Στα έργα του πενηντάρη σήμερα, βλέπει κανείς -πόσο έντιμο!- τι διάβαζε όταν ήταν στα θρανία. Ο ντιλετάντης είναι πρωτοπόρος. Δηλώνει αναφανδόν μοντέρνος. Από τα χούγια των νεωτερικών, απ' τον ερμητισμό, τη σκοτεινότητά τους, καταλαβαίνει ένα κυρίως: ότι έχει την άδεια να κάνει ό,τι του αρέσει. Ο πεπρωμένος στίχος του είναι ασφαλώς ο 'ελεύθερος' -όσο πιο λάσκα ρέει και πιο χαλαρά, τόσο πιο αυθόρμητος ακούγεται και ωραίος." [...] "Αραιά και πού είναι λόγιος. Όμως τότε του δίνει και καταλαβαίνει: τα στιχουργήματά του είναι γεμάτα αφορισμούς, αξιώματα ποιητικής, κατεβατά διακειμενικά, τσιτάτα -κοπιάρει από παντού ασταμάτητα. Όσοι τολμήσουν δε να του το πουν, τους κατακεραυνώνει: 'mature poets steal'! (που λέει κι ο Έλιοτ...)." [...]  Τελειώνοντας, "Με μία λέξη, ο ντιλετάντης μας είναι ευτυχής. Ούτε καλύτερος, ούτε χειρότερος από τη χώρα ή τη στιγμή όπου ζει, μες στην ανέμελή του αυτάρκεια δεν ξέρει από ευθύνες. Έναντι  αυτών που τον διαβάζουν, λ.χ. Ή έναντι μιας παράδοσης ποιητικής αιώνων. Ή, έστω, της γλώσσας όπου γράφει. Αυτός κάνει το χόμπι του επιτέλους! Δεν ξέρει καν ότι παρασιτεί. Αλλά και να το γνώριζε, γιατί να ενδιαφερθεί; Ο ντιλετάντης δε λογοδοτεί, γι αυτό είναι ντιλετάντης."

 Δε θα διαφωνήσω. Δεν έχω άλλωστε την ενημέρωση που θα έπρεπε για να το επιχειρήσω. Δεν έχω διαβάσει όλα τα ποιήματα που εκδόθηκαν πρόσφατα για να μπορώ να κρίνω, να συμφωνήσω ή να διαφωνήσω. Από κάποιες περιστασιακές ή τυχαίες αναγνώσεις, πολλές εξ αυτών προερχόμενες κυρίως από το διαδίκτυο -οι εκδόσεις έχουν αρχίσει να γίνονται πια πολυτέλεια- δε θεωρώ ότι μπορώ να αποφανθώ. Ίσως είμαι ντιλετάντης αναγνώστης...

Όμως, σκέφτομαι ότι αυτές οι εκδόσεις υπάρχουν, ότι και οι δημοσιεύσεις στο διαδίκτυο υπάρχουν... Πολλές είναι άτεχνες, ερασιτεχνικές, αδούλευτες, χωρίς κοπιώδη προσπάθεια, χωρίς τις βασάνους μιας πραγματικής εσωτερικής διεργασίας... Αναρωτιέμαι: θα ήταν καλύτερο να μην υπάρχουν; Όντως, στα πενήντα του κανείς θα πρέπει να είναι πιο ώριμος, να προτιμά τη σιωπή αν δεν έχει πραγματικά κάτι να πει... Όμως υπάρχουν και νεοσσοί που ανοίγουν αδέξια λογοτεχνικά φτερά. Αυτοί;

Ενθαρρύνω έφηβους μαθητές να γράψουν κάτι δικό τους, συχνά σε διάλογο με τα κείμενα που συναντούν στα σχολικά τους βιβλία. Καταλαβαίνω κάποτε ότι φλερτάρουν με την τέχνη.  Την ποίηση, συχνά. Ή την πεζογραφία. Με τη ζωγραφική, κυρίως. Απογοητεύομαι όταν τεχνηέντως το κρύβουν...  Γεμίζω ελπίδες κάθε φορά που περισσότερο ή λιγότερο δειλά δέχονται να δημοσιοποιηθεί κάποια δημιουργία τους. Κι όταν συναντώ άρνηση για την τέχνη συλλήβδην -και, πιστέψτε με, γίνεται πολύ συχνότερα απ' όσο θα απευχόμουν- απόγνωση! Μήπως είμαι ντιλετάντης δον Κιχώτης;

Στο άρθρο, ξαναδιαβάζω για τον ντιλετάντη: "Ούτε καλύτερος, ούτε χειρότερος από τη χώρα ή τη στιγμή όπου ζει". Εύστοχο. Μήπως τελικά αυτό καθορίζει και τα υπόλοιπα; Εξάλλου, παραφράζοντας τον Μπρεχτ, οι λαοί έχουν τους ποιητές που τους αξίζουν... Αλλά και πάλι... Μήπως να αφήσουμε την τελική ετυμηγορία στο χρόνο; Εξάλλου, αυτό δε γίνεται πάντα; Ο Καρυωτάκης το είπε, χρόνια πριν...

Μικρή ασυμφωνία εις Α μείζον

Α! κύριε, κύριε Μαλακάση,
ποιος θα βρεθεί να μας δικάσει,
μικρόν εμέ κι εσάς μεγάλο
ίδια τον ένα και τον άλλο;
Τους τρόπους, το παράστημά σας,
το θελκτικό μειδίαμά σας,
το monocle που σας βοηθάει
να βλέπετε μόνο στο πλάι
και μόνο αυτούς να χαιρετάτε
όσοι μοιάζουν αριστοκράται,
την περιποιημένη φάτσα,
την υπεροπτική γκριμάτσα
από τη μια μεριά να βάλει
της ζυγαριάς, κι από την άλλη
πλάστιγγα να βροντήσω κάτου,
μισητό σκήνωμα, θανάτου
άθυρμα, συντριμμένο βάζον,
εγώ, κύμβαλον αλαλάζον.
Α! κύριε, κύριε Μαλακάση,
ποιος τελευταίος θα γελάσει;

Κώστας Καρυωτάκης, από τη συλλογή Ελεγεία και Σάτιρες

Κατερίνα Γώγου

Φοιτήτρια ήμουν, στο τρίτο έτος νομίζω. Σε μια αναζήτηση βιβλίων, δε θυμάμαι αν ήταν σε βιβλιοπωλείο ή σε κάποιον πάγκο -διαδίκτυο τότε δεν είχαμε-, έπεσα πάνω σε μια συλλογή ποιημάτων που λεγόταν "Το ξύλινο παλτό". Δημιουργός ήταν η Κατερίνα Γώγου - αυτή η ηθοποιός των ελληνικών ταινιών της παιδικής μου ηλικίας, που τη θυμόμουν σε ρόλους ελαφρόμυαλης, ψευτοεπαναστάτριας, αντιπροσώπου εν γένει της νεολαίας του συρμού... "Μπα, γράφει και ποιήματα;" σκέφτηκα. Το αγόρασα το βιβλίο, πιο πολύ από περιέργεια, το άντεχε και η φοιτητική μου τσέπη... Το τοποθέτησα στην αυτοσχέδια και πενιχρή ακόμη φοιτητική μου βιβλιοθήκη. Κάτι πεταχτές ματιές έριξα τότε. Κάποια ξεφυλλίσματα έκανα αργότερα, κάθε φορά που τακτοποιούσα τα βιβλία μου, περήφανη που η συλλογή μεγάλωνε. Πάντα σκεφτόμουν ότι κάποια στιγμή θα το διάβαζα επισταμένα...

Πρόσφατα έμαθα ότι κυκλοφόρησε ένα βιβλίο-cd με μελοποιημένα ποιήματα της Κατερίνας Γώγου με τίτλο "Πάνω κάτω η Πατησίων". Ανέτρεξα στη βιβλιοθήκη μου να διαβάσω επιτέλους "Το ξύλινο παλτό" της με την προσοχή που του αξίζει. Με περίμενε μια έκπληξη. Το βιβλίο δεν υπήρχε. Το είχε πάρει ο γιος μου, που έφυγε φοιτητής, μαζί με άλλα βιβλία μου, για να αρχίσει τη στελέχωση της δικής του φοιτητικής βιβλιοθήκης... Ας είναι. Ας το διαβάσει εκείνος όπως πρέπει, αφού εγώ...

Σήμερα το πρωί άκουσα στο ραδιόφωνο, σε μια εκπομπή μνήμης για το αγόρι που δολοφονήθηκε σαν σήμερα πριν τέσσερα χρόνια, ένα μελοποιημένο ποίημα της Κατερίνας Γώγου. Το βρήκα σε μια σύντομη αναζήτηση στο διαδίκτυο.

Θα ´ρθει καιρός

Θα ´ρθει καιρός που θα αλλάξουν τα πράγματα. 
Να  το θυμάσαι Μαρία. 
Θυμάσαι Μαρία στα διαλείμματα εκείνο το παιχνίδι 
που τρέχαμε κρατώντας τη σκυτάλη 
-μη βλέπεις εμένα- μην κλαις. Εσύ εισ' η ελπίδα. 
’και θά ρθει καιρός 
που τα παιδιά θα διαλέγουν γονιούς 
δε θα βγαίνουν στην τύχη 
Δε θα υπάρχουνε πόρτες κλειστές 
με γυρμένους απέξω 
Και τη δουλειά 
θα τη διαλέγουμε 
δε θά ´μαστε άλογα να μας κοιτάνε στα δόντια. 
Οι άνθρωποι -σκέψου!- θα μιλάνε με χρώματα 
κι άλλοι με νότες. 
Να φυλάξεις μονάχα 
σε μια μεγάλη φιάλη με νερό 
λέξεις και έννοιες σαν κι αυτές 
απροσάρμοστοι-καταπίεση-μοναξιά-τιμή-κέρδος-εξευτελισμός 
για το μάθημα της ιστορίας. 
Είναι Μαρία -δε θέλω να λέω ψέματα- δύσκολοι καιροί. 
Και θα ´ρθούνε κι άλλοι. 
Δεν ξέρω -μην περιμένεις και από μένα πολλά- 
τόσα έζησα, τόσα έμαθα, τόσα λέω 
κι απ' όσα διάβασα ένα κρατάω μόνο: 
"Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος". 
Θα την αλλάξουμε τη ζωή! 
Παρ' όλα αυτά Μαρία.  

Δεν ξέρω αν είναι από "Το ξύλινο παλτό", δεν μπόρεσα να το εξακριβώσω. Ξέρω όμως πως μου μίλησαν οι στίχοι. Όλοι.

Δεν μπορεί, θα ´ρθει καιρός...

Stabat mater

Λατινικά. Β´ Λυκείου. Ασκήσεις. Το ρήμα sto στον παρατατικό...

Η ερώτηση από το Δημήτρη Κ. και την Ελένη Κ.: "Τι είναι το stabat mater"; Σκέψη. Εύκολη η μετάφραση για τα παιδιά. Ωστόσο, δε μένουν ικανοποιημένα. Εύλογο. Τι σημαίνει; Τι αντιπροσωπεύει; Διερευνητικές  ερωτήσεις για την πηγή αναφοράς και πληροφόρησης. Απορία. 

Και να που μια μικρή έρευνα στο διαδίκτυο (Wikipedia, καταπληκτική... http://en.wikipedia.org/wiki/Stabat_Mater) αναδεικνύει έναν θαυμάσιο καθολικό ύμνο του 13ου αι. στη Μητέρα του Χριστού, τη χαρούμενη για την ελπιδοφόρα γέννησή του, τη θλιμμένη για τον άδικο θάνατό του. Στεκόταν πάντα δίπλα στο παιδί της η μητέρα η speclosa, η μητέρα η dolorosa. Η μητέρα....
Ο ύμνος μέσα στους αιώνες έγινε πηγή έμπνευσης για ζωγράφους και μουσικούς. Η ερώτηση μέσα στην τάξη έγινε πηγή για έρευνα και σκέψη, ανακάλυψη και γνώση, αισθητική απόλαυση. Η ερώτηση των μαθητών εφαλτήριο μάθησης. Υπέροχο!

Ακολουθούν οι τέσσερις πρώτες στροφές του ύμνου στα Λατινικά και μια απόπειρα μετάφρασης στα Αγγλικά (στα Ελληνικά δε βρήκα μετάφραση, θα προσπαθήσει κάποιος;) που διατηρεί το αρχικό μέτρο (τροχαϊκό τετράμετρο) και το ύφος του πρωτότυπου ύμνου.

Stabat Mater

Stabat mater dolorosa
juxta Crucem lacrimosa,
dum pendebat Filius.

Cuius animam gementem,
contristatam et dolentem
pertransivit gladius.

O quam tristis et afflicta
fuit illa benedicta,
mater Unigeniti!

Quae moerebat et dolebat,
pia Mater, dum videbat
nati poenas inclyti.

At the Cross her station keeping,
stood the mournful Mother weeping,
close to her Son to the last.

Through her heart, His sorrow sharing,
all His bitter anguish bearing,
now at length the sword has passed.

O how sad and sore distressed
was that Mother, highly blest,
of the sole-begotten One.

Christ above in torment hangs,
she beneath beholds the pangs
of her dying glorious Son.

 Μετάφραση από τον  Eduard Caswall Lyra Catholica (1849)

Έμπνευση από τον Ξενοφώντα...

Ναυμαχία - Κρατήρας του 7ου αι. π.Χ.

Και να που η έμπνευση για δημιουργία πηγάζει και από την Αρχαιοελληνική Γραμματεία...

Οι μαθητές μπήκαν στη θέση των συμμετεχόντων στη ναυμαχία στους Αιγός ποταμούς και κατέγραψαν κατά ομάδες τα ημερολόγιά τους.  Δύο από τις ομάδες δημοσιεύουν τις δημιουργίες τους:

Ημερολόγιο ενός Αθηναίου στρατιώτη...

Η λεηλασία στη Χίο και την Έφεσο ήταν νικηφόρα. Η έκβαση του πολέμου τείνει να είναι θετική για μας, καθώς η αριθμητική μας υπεροχή φαίνεται να έχει καθηλώσει τους εχθρούς σε τέτοιο βαθμό, ώστε οι κινήσεις τους να είναι προσεκτικές και στρατηγικά ορθές. Φαίνεται πως οι εχθροί με τη βοήθεια του πεζικού κατέλαβαν τη Λάμψακο, σημαντικό σημείο ανεφοδιασμού για μας. Αφού η πρόσβαση στη Λάμψακο ήταν πλέον ανέφικτη, αναγκαστήκαμε να αγκυροβολήσουμε στον Ελαιούντα της Χερσονήσου. Μόλις ανεφοδιαστήκαμε, είχαμε ως ορμητήριο τους Αιγός ποταμούς, περιοχή που βρισκόταν απέναντι από τη Λάμψακο. Την επόμενη μέρα παραταχθήκαμε απέναντι από τους Σπαρτιάτες. Όμως δεν έπαιρναν θέση μάχης, γεγονός που εκλάβαμε ως αίσθημα τρόμου. Μια μέρα εμφανίστηκε ο Αλκιβιάδης για να συμβουλέψει τους ναυάρχους μας σχετικά με τη μάχη. Φυσικά οι ναύαρχοί μας δεν ακολούθησαν τις συμβουλές του, καθώς η αίσθηση της υπεροχής του στόλου μας δεν άφηνε περιθώρια για περαιτέρω συμβουλές. Μετά από λίγες μέρες, καθώς οι συντηρητικές κινήσεις του Λυσάνδρου διεύρυναν την οκνηρία μας, ένα σύντομο ρίγος διαπέρασε τις ραχοκοκαλιές μας, καθώς διακρίναμε το στόλο του Λυσάνδρου να επιτίθεται αιφνιδιαστικά. Η συνέχεια φαινόταν ζοφερή, καθώς τα πλοία μας δεν ήταν πλήρως επανδρωμένα. Πράγματι είδαμε τους συμμάχους μας να αποδεκατίζονται σε μια άνιση μάχη. Καθώς η κατάσταση φάνταζε ως νέμεση των θεών, η μόνη μου επιλογή ήταν να διαφύγω στα γύρω οχυρά...

Γιώργος Αλεξόπουλος

Κοσμάς Αντωνίου

Θανάσης Βουλγαρίδης

Νικηφόρος Δούκας

Ημερολόγιο ενός Σπαρτιάτη κατασκόπου...

Είχαμε αγκυροβολήσει στη Σηστό κουρασμένοι και ταλαιπωρημένοι. Απέναντί μας, σε απόσταση αναπνοής, στους Αιγός ποταμούς, ήταν παραταγμένοι οι Αθηναίοι. Ο Λύσανδρος μας έστελνε καθημερινά να παρακολουθούμε τις κινήσεις των Αθηναίων. Συχνά απορούσα με τη στάση τους. Πώς μπορούσε, αναρωτιόμουν, ένας τόσο διακεκριμένος στόλος, τη στιγμή που συμμετείχε σε ένα τόσο σημαντικό πόλεμο, να είναι τόσο ανεύθυνος; Τους έβλεπα και παραξενευόμουν, πώς τους επιτρεπόταν από τους στρατηγούς τους να διασχίζουν καθημερινά τόσο μεγάλες αποστάσεις για να ανεφοδιαστούν; Κατασκοπεύαμε τους Αθηναίους επί τέσσερις μέρες και χαλάρωναν ολοένα και περισσότερο. Ήταν διασκορπισμένοι και δεν υπήρχαν παρά ελάχιστοι μέσα στα πλοία. Πήγαιναν και αγόραζαν τα τρόφιμά τους από την τοπική αγορά στη νότια ακτή του Ελλησπόντου. Ξημέρωνε πέμπτη μέρα. Ο Λύσανδρος μας έδωσε διαταγή από το βράδυ, όταν πλησιάσουμε στη βάση των Αθηναίων και διαπιστώσουμε ότι επικρατεί η ίδια κατάσταση, να είναι δηλαδή ανοργάνωτοι και μη παρατεταγμένοι, να επιστρέψουμε γρήγορα στη Λάμψακο και στη μέση της διαδρομής να υψώσουμε μια ασπίδα, ώστε να του δώσουμε σήμα για να επιτεθεί αιφνιδιαστικά. Κι έτσι ακριβώς έγινε. Ενημερώσαμε γρήγορα το Λύσανδρο και ο ίδιος έδωσε διαταγή στα πλοία να πλεύσουν εναντίον των Αθηναίων. Επικρατούσε αγωνία, το άγχος μας είχε υποδουλώσει και η φοβέρα του πολέμου πλησίαζε ολοένα και περισσότερο. Τελικά απεδείχθη ότι το σχέδιο του Λυσάνδρου ήταν ευφυές, ορθό και αποτελεσματικό. Είναι ένας ικανός και έξυπνος άνθρωπος, γιατί κατάφερε να νικήσει το μεγαλύτερο στόλο της εποχής μας. Χάρη σ´ αυτόν εμείς οι Λακεδαιμόνιοι καταφέραμε να ελευθερώσουμε τις πόλεις που υποδούλωσαν οι Αθηναίοι και να κερδίσουμε τον πόλεμο.

Ελίνα Αγαπίδου

Σοφία Αρβανιτίδου

Βασιλική Γκιλδάκη

Γιολαντίνα Ελευθεριάδου

Ημερολόγιο του Κόνωνα...

     Σήμερα το πρωί ξεκινήσαμε λεηλατώντας τα εδάφη του Βασιλέως. Κάναμε επιδρομή στη Χίο και την Έφεσο. Επιπλέον, ετοιμαστήκαμε για ναυμαχία εκλέγοντας νέους στρατηγούς, ανάμεσα στους οποίους ήταν ο Μένανδρος, ο Τυδέας και ο Κηφισόδοτος. Η νίκη πλέον είναι δική μας! Στη συνέχεια αγκυροβολήσαμε στον Ελαιούντα της Χερσονήσου με εκατόν ογδόντα πλοία. Ενώ λοιπόν προγευματίζαμε, έφτασαν τα νέα για τη Λάμψακο, την οποία κατέλαβε ο Λύσανδρος. Ήταν πολύ δυνατό το χτύπημα για μας. Την ίδια στιγμή εκπλεύσαμε για τη Σηστό, από όπου, αφού εφοδιαστήκαμε, συνεχίσαμε για τους Αιγός ποταμούς. Παραταχθήκαμε κατά μέτωπο έξω από το λιμάνι έτοιμοι για ναυμαχία. Επειδή όμως πέρασε η μέρα χωρίς επίθεση από το Λύσανδρο, πήγαμε για ανεφοδιασμό στη Σηστό, δεκαπέντε στάδια μακριά. Ο Λύσανδρος  ήταν πολύ δειλός για να μας αντιμετωπίσει!

    Σήμερα εμφανίστηκε μπροστά σε μένα και τους υπόλοιπους στρατηγούς ο θρασύτατος Αλκιβιάδης και μας είπε να αγκυροβολήσουμε στο λιμάνι της Σηστού, σα να ήταν αυτός ο στρατηγός. Γι αυτό εμείς, και ιδίως ο Τυδέας και ο Μένανδρος, αντιταχθήκαμε και του ζητήσαμε να φύγει. Πώς τόλμησε να πει κάτι τέτοιο; Είναι απαράδεκτος!

   Εδώ και πέντε μέρες, αποβιβαζόμασταν και διασκορπιζόμασταν στη Χερσόνησο για να αγοράσουμε τροφές. Καθώς όμως ήμασταν σκορπισμένοι, είδα τον εχθρό να πλησιάζει αιφνιδιαστικά! Τα περισσότερα πλοία μέσα στην ταραχή και τον πανικό βρέθηκαν σχεδόν άδεια. Μόνο το πλοίο μου, η Πάραλος και άλλα επτά πλοία ήταν πλήρως επανδρωμένα και αποφασίσαμε να ανοιχτούμε στο πέλαγος. Έχασα τη γη κάτω από τα πόδια μου όταν συνειδητοποίησα ότι θα βγαίναμε εμείς οι ηττημένοι, ενώ είχαμε τη νίκη σίγουρη. Αυτοί που παρέμειναν στη στεριά συνελήφθησαν, οι υπόλοιποι κατέφυγαν στα οχυρά, ενώ η Πάραλος κατευθύνθηκε προς την Αθήνα για να αναγγείλει τα γεγονότα. Εγώ, αφού κατέβασα τα ιστία από το πλοίο του Λυσάνδρου, έπλευσα προς την Κύπρο, στο φίλο μου τον Ευαγόρα, για να ζητήσω βοήθεια και να αποφύγω την αντίδραση των Αθηναίων.

   Είμαι σίγουρος τώρα πια πως οι Αθηναίοι θα με θεωρούν υπεύθυνο για την ήττα μας και την καταστροφή του στόλου μας... Είμαι πολύ απογοητευμένος από τον εαυτό μου, αλλά κάποια μέρα θα καταφέρω να νικήσω τους Λακεδαιμόνιους!

Μαρία Βαφειάδου

Θωμαή Βεργίδου

Μαρία Βουκουρεσλή

Βασιλική Γιαννούλη